Παιδί & Διάβασμα: Αποτελεσματικοί Τρόποι

Το διάβασμα των παιδιών ισούται με γολγοθά για πολλούς γονείς. Συνήθως κυριαρχούν φωνές, γκρίνιες, εντάσεις και προστριβές γύρω από το θέμα του καθημερινού διαβάσματος για το σχολείο.

Το σύνηθες είναι τα παιδιά να θεωρούν λιγότερο σημαντικό το διάβασμα ενώ προτεραιότητα έχουν τα παιχνίδια, τα ηλεκτρονικά, τα αθλήματα, την τηλεόραση, τους φίλους τους.

Παρακάτω αναφέρονται μερικοί τρόποι που θα σας βοηθήσουν να βοηθήσετε το παιδί σας αποτελεσματικά με το διάβασμά του!

1. Ξεκαθαρίστε πως το διάβασμα είναι δικό τους, όχι δικό σας.

Αρκετοί γονείς ενδιαφέρονται περισσότερο για τις εργασίες-διάβασμα των παιδιών τους απ’ ότι τα ίδια τα παιδιά τους. Οπότε, η ευθύνη μετατοπίζεται από τα παιδιά στους γονείς.

Όμως, αυτό συντηρεί τις δυσκολίες του διαβάσματος. Στην τελική, το διάβασμα για το σχολείο είναι των παιδιών, όχι δικό σας.

Βοηθήστε τα παιδιά σας να κατανοήσουν ότι το διάβασμα είναι δική τους ευθύνη. Είναι σημαντικό να τους παρέχετε βοήθεια και καθοδήγηση, όμως, δεν είναι η λύση να κάνετε τη δουλειά γι’αυτά.

2. Όχι εξαναγκαστικά.

Λένε οι γονείς: “Εάν δεν τα πιέσω τα παιδιά, δεν υπάρχει περίπτωση να διαβάσουν.”

Διατηρώντας αυτήν την πεποίθηση, ναι, δεν υπάρχει περίπτωση να διαβάσουν τα παιδιά σας. Επίσης, ούτε με τον εξαναγκασμό, τις απειλές, την τιμωρία θα υπάρξει περίπτωση τα παιδιά σας να διαβάσουν αποτελεσματικά!

Φανταστείτε τον εαυτό σας πως θα απέδιδε εάν το αφεντικό σας βρισκόταν πάνω από το κεφάλι σας ενώ εργάζεστε και σας απειλούσε πως θα σας απολύσει εάν δεν τελειώσετε τη δουλειά σας αμέσως. Είναι αυτό αποτελεσματικό;

Εάν απειλείτε ή εκφοβίζετε τα παιδιά για το διάβασμα, η σχέση σας με το παιδί σας θα ζημειωθεί. Αν επιβάλλονται κανόνες, χωρίς να περιθάλπτεται η σχέση, αργά ή γρήγορα τα παιδιά θα σας αψηφούν. Διαμάχες εξουσίας είναι ανθυγιεινές, είτε έχουν σχέση με το φαγητό,  είτε με το διάβασμα, είτε με το σχολείο.

3. Συζητήστε Προσδοκίες & Συνέπειες

Είναι καλό να γίνει συζήτηση για τις προσδοκίες και τις συνέπεις του διαβάσματος από την αρχή κάθε σχολικής χρονιάς και κάθε τρίμηνο ή εξάμηνο. Μην επιβάλετε απλώς τις δικές σας προσδοκίες. Αντ ‘αυτού, κάνετε μια ήρεμη συζήτηση με τα παιδιά σας. Αυτό θα τους ενδυναμώσει την αίσθηση της ατομικής ευθύνης του διάβασματός τους και της εκπαίδευσή τους.

Βασικές θεματικές προς συζήτηση:

  • Πότε θα κάνουν το διάβασμα τους, π.χ. τις δύο πρώτες ώρες μετά την επιστροφή τους από το σχολείο, αφού έχουν 30 λεπτά για να χαλαρώσουν.
  • Ποια προνόμια δε θα επιτρέπονται μέχρι να τελειώσουν το διάβασμα.
  • Ποιες είναι οι συνέπειες εάν παραβιάσουν τη συμφωνία.
  • Να οριστούν περίοδοι χωρίς διάβασμα, π.χ. Παρασκευή βράδυ ή Κυριακή πρωί.
  • Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, προσπαθείστε να είστε υπομονετικοί και συγκροτημένοι. (Εύκολα λέγεται παρά γίνεται, ξέρω!)
  • Υπενθυμίστε στα παιδιά σας ότι είστε με το μέρος τους. Δεν είστε εκεί για να έχετε μάχη. Με την υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης, τα παιδιά σας θα συμπεριφέρονται πιο ώριμα απ’ ότι περιμένετε.

4. Μειώστε την επίβλεψη.

Ίσως μπείτε στον πειρασμό να σκεφτείτε ότι μόνο υπό την επίβλεψή σας τα παιδιά σας θα ολοκληρώσουν το διάβασμα τους.

Όμως, είναι δυνατόν να λάβουν πλήρη ευθύνη του διαβάσματός τους, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να τα επιβλέπετε καθόλου.

Ρωτήστε τους δασκάλους των παιδιών σας, εάν γίνεται να τους τηλεφωνείτε κάθε δύο μήνες για 5 λεπτά, ώστε να ελέγξετε την πρόοδο του παιδιού σας. Αν οι εκπαιδευτικοί συμφωνούν σε αυτό, ενημερώστε τα παιδιά σας σχετικά με αυτή τη συμφωνία.

Συζητήστε με τα παιδιά σας τι είδους ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς θα σηματοδοτεί συγκεκριμένες συνέπειες. Για παράδειγμα, μπορεί να συμφωνήσετε ότι αν δύο ή περισσότεροι εκπαιδευτικοί παρατηρήσουν ότι τα παιδιά σας δεν έχουν υποβάλει τις εργασίες τους στην ώρα τους, τότε θα χάσουν ορισμένα προνόμια. Αυτά τα προνόμια θα αποκατασταθούν μόνο όταν η πρόοδος τους βελτιωθεί, μετά από αναφορά των εκπαιδευτικών τους.

Με αυτό τον τρόπο, δεν θα χρειαστεί να επιβλέπετε συνεχώς το διάβασμα των παιδιά σας. Οι προσυμφωνημένες συνέπειες θα ενθαρρύνουν τα παιδιά σας να είναι πιο υπεύθυνα και δε θα χρειάζεται πλέον να υπομένετε τις καθημερινές μάχες για το διάβασμα!

5. Δημιουργήστε ένα χώρο διαβάσματος, χωρίς περισπασμούς

Ο χώρος του διαβάσματος να είναι μακριά από τηλεόραση και άλλους περισπασμούς. Μερικές οικογένειες επιλέγουν ένα συγκεκριμένο μέρος που ο καθένας θα βάζει το κινητό του πριν από τον ύπνο και κάτα τη διάρκεια του διαβάσματος ή κάποιας σημαντικής εργασίας. Αυτό θα αποτρέψει τα παιδιά σας από το να αποσπαστεί η προσοχή τους και ειδικά από το κινητό τους.

Είναι επίσης χρήσιμος ο ορισμός των ορίων, έτσι ώστε τα παιδιά σας να μην ενοχλούνται κατά τη διάρκεια του διαβάσματος.

Βεβαιωθείτε πως τα παιδιά σας έχουν όλον τον εξοπλισμό και τα υλικά που χρειάζονται, π.χ. επιτραπέζιο φωτιστικό, χαρτικά, γραφείο και καρέκλα κατάλληλου μεγέθους. Αυτά θα επιτρέψουν στα παιδιά σας να συγκεντρωθούν καλύτερα.

6. Αναγνωρίστε την καλή τους συμπεριφορά.

Ένας κανόνας που ισχύει για όλα τα παιδιά:

Η συμπεριφορά στην οποία θα επικεντρωθείτε, αυτή θα είναι που θα αυξηθεί σε συχνότητα.

Αυτό σημαίνει πως εάν αναγνωρίσετε την καλή συμπεριφορά των παιδιών σας, τότε θα επαναλάβουν αυτή την καλή συμπεριφορά πιο συχνά. Αλλά αν τους γκρινιάζετε για την κακή τους συμπεριφορά, θα εμφανιστούν περισσότερες φορές οι εν λόγω κακές συμπεριφορές στο μέλλον.

Εξάλλου, έχουν ποτέ αλλάξει τα παιδιά σας μία συμπεριφορά τους μόνο από την αντίδρασή σας; Μάλλον όχι.

Επομένως, παραμείνετε παρατηρητικοί και βρείτε ευκαιρίες ώστε να αναγνωρίσετε την καλή συμπεριφορά των παιδιών σας. Για παράδειγμα, εάν παρατηρήσετε ότι τα παιδιά σας έκαναν τη δουλειά τους για 30 συνεχόμενα λεπτά, θα μπορούσατε να πείτε , “Είναι καλό που επικεντρώθηκες στην εργασία σου για 30 λεπτά συνεχόμενα.”

Δεν είναι το ζητούμενο να “λούσετε” τα παιδιά σας με φιλοφρονήσεις, απλώς να αναγνωρίζονται οι καλές τους συμπεριφορές κάθε φορά που τις παρατηρείτε. Αυτό μπορεί να σας φαίνεται σαν μια ασήμαντη χειρονομία, όμως δεν είναι για τα παιδιά σας.

7. Διαβάστε την ίδια ώρα με τα παιδιά σας.

Γίνεται πρότυπο στα παιδιά σας με το να ολοκληρώνεται τις εργασίες σας την ίδια ώρα που αυτά διαβάζουν.

Όταν διαβάζουν, θα μπορούσατε να τακτοποιείτε τα οικονομικά της οικογένειας ή να πληρώσετε ηλεκτρονικά τους λογαριασμούς σας. Εναλλακτικά, μπορείτε να διαβάσετε ένα βιβλίο, να παρακολουθήσετε ένα διαδικτυακό μάθημα, ή να μάθετε μια νέα δεξιότητα.

Χρησιμοποιώντας αυτή τη στρατηγική, τα παιδιά σας θα δουν ότι η εργασία/το διάβασμα είναι σημαντικά, ακόμη και για τους ενήλικες.

Εν κατακλείδι, το διάβασμα είναι σημαντικό, όμως υπάρχουν πιο σημαντικά: η ευθύνη, η επιμονή, η δέσμευση, η περιέργεια, η αγάπη για τη μάθηση.

Το διάβασμα είναι απλώς ένα εργαλείο για την επίτευξη υψηλότερων στόχων. Να έχετε αυτό κατά νου την επόμενη φορά που θα είστε στα πρόθυρα να χάσετε την ψυχραιμία σας για το διάβασμα των παιδιών σας.

Προσπαθείστε να εφαρμόσετε τους παραπάνω επτά τρόπους στην πράξη και θα διαπιστώσετε πως ο χρόνος του διαβάσματος θα γίνει πιο ευχάριστος τόσο για εσάς όσο και για τα παιδιά σας και η σχέση γονέα -παιδιού θα βελτιωθεί αρκετά.

Επομένως, εφαρμόστε τους τρόπους και σήμερα. Τι έχετε να χάσετε;

Αρθρογράφος: Χρυσάννα Μαστοράκη
Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Πηγή: www.e-psychology.gr

Οι Διαταραχές Συμπεριφοράς στο παιδί

Ποιο είναι το σημείο στο οποίο η «κακή» συμπεριφορά του παιδιού, η μη συμμόρφωση προς τους γονείς θεωρείται δυσλειτουργική;

Πολλοί γονείς στην προσπάθεια να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους, και ιδιαίτερα όταν υπάρχουν δυσκολίες στη σχέση τους, αρχίζουν να παρατηρούν τη συμπεριφορά τους και να αναρωτιούνται εάν είναι φυσιολογική ή εάν χρειάζεται να απευθυνθούν σε ψυχολόγο.

Ποιό είναι το σημείο στο οποίο η «κακή» συμπεριφορά του παιδιού, η μη συμμόρφωση προς τους γονείς θεωρείται δυσλειτουργική; Οι παράγοντες που καθορίζουν εάν είναι αναγκαίο να απευθυνθεί ο γονιός σε ειδικό ψυχικής υγείας είναι η συχνότητα εμφάνισης μίας επιθετικής συμπεριφοράς, η έντασή της και η διάρκεια. Ακόμη σημαντική παράμετρος είναι εάν στη σχέση γονέα-παιδιού υπάρχουν διαρκώς εντάσεις και συγκρούσεις.

Θα ήταν βοηθητικό ο κάθε γονιός να αναρωτηθεί τα εξής:

  • η συμπεριφορά του παιδιού μου είναι κατάλληλη για την ηλικία του;
  • εμείς οι γονείς έχουμε λογικές απαιτήσεις από εκείνο;
  • ικανοποιούμε τις βασικές του ανάγκες; πέρα από τη διατροφή, παίρνει την αγάπη και την ασφάλεια που έχει ανάγκη να νιώσει ως παιδί;
  • ποιες είναι οι συνέπειες των τρόπων συμπεριφοράς του παιδιού;

Οι πιο συχνές διαταραχές της συμπεριφοράς είναι οι εξής:

Διαταραχή διαγωγής

Σύμφωνα με το διαγνωστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών (DSM- V) του Αμερικανικού Ψυχιατρικού Συλλόγου (APA, 2013), το παιδί πραγματοποιεί τους τελευταίους 12 μήνες τις παρακάτω επαναλαμβανόμενες και επίμονες πράξεις με τις οποίες παραβιάζονται τα δικαιώματα των άλλων ή παραβιάζονται βασικοί κανόνες και κοινωνικές συνήθειες  που αποδεχόμαστε:

  • Επιθετικότητα σε ανθρώπους ή ζώα (συχνά εκφοβίζει, απειλεί ή τρομοκρατεί τους άλλους, έχει επιδείξει σωματική βία σε ανθρώπους ή ζώα, έχει κλέψει, έχει χρησιμοποιήσει όπλο)
  • Καταστροφή ιδιοκτησίας (μετά από προμελέτη έχει προβεί σε εμπρησμό με πρόθεση να προκαλέσει ζημιά ή έχει καταστρέψει ξένη ιδιοκτησία με άλλο τρόπο)
  • Απάτη ή κλοπή ( έχει διαρρήξει ξένο σπίτι, κτίριο ή αυτοκίνητο, π.χ. πλαστογραφία)
  • Σοβαρές παραβάσεις κανόνων (αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο, έχει φύγει από το σπίτι, συχνά μένει έξω τη νύχτα)

Οι συμπεριφορές αυτές πρέπει να προκαλούν σοβαρή διαταραχή στη κοινωνική, σχολική ή επαγγελματική λειτουργικότητα ενός  παιδιού.

Εναντιωτική Προκλητική Διαταραχή

Στην εναντιωτική προκλητική διαταραχή το παιδί έχει την παρακάτω συμπεριφορά που διαρκεί για τουλάχιστον 6 μήνες:

  • Θυμωμένη/ευερέθιστη διάθεση (χάνει την ψυχραιμία του, είναι συχνά εύθικτος ή ενοχλείται εύκολα από τους άλλους, είναι συχνά θυμωμένος)
  • Εριστική/προκλητική συμπεριφορά ( συχνά κατηγορεί τους άλλους για τα δικά του λάθη ή για την ανάρμοστη συμπεριφορά του, συχνά ενοχλεί σκόπιμα άλλους, συχνά αψηφά ή αρνείται ενεργά να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των αρχών ή τους κανόνες των ενηλίκων, συχνά λογοφέρνει με ενήλικες)
  • Εκδικητικότητα (κακόβουλος ή εκδικητικός τουλάχιστον 2 φορές τους τελευταίους 6 μήνες)

Η διαταραχή αυτή σχετίζεται με ενόχληση του ατόμου ή των άλλων στο άμεσο κοινωνικό του περιβάλλον (οικογένεια, ομάδα συνομηλίκων).

Η δυσκολία των γονέων να θέσουν όρια στα παιδιά και από την άλλη η ανάγκη για αγάπη και αποδοχή που έχουν τα παιδιά την οποία μπορεί να εκφράζουν με ένα διαφορετικό τρόπο οδηγεί σε μη ουσιαστική επικοινωνία και στη διαιώνιση της επιθετικότητας.

Τι μπορείτε να κάνετε για την πρόληψη των διαταραχών συμπεριφοράς

Είναι σημαντικό να υπάρχουν όρια, πειθαρχία στη σχέση με τα παιδιά. Πολλοί όμως γονείς θεωρούν την πειθαρχία συνώνυμη με τις λέξεις τιμωρία, καταπίεση με αποτέλεσμα να μην εφαρμόζουν κανόνες πειθαρχίας από το φόβο μη φανούν στα παιδιά συντηρητικοί ή από την αίσθηση μην τους χαλάσουν το χατίρι σε κάτι που επιθυμούν και δεν θα είναι καλοί γονείς. Ιδιαίτερα στη βρεφική και εφηβική ηλικία απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια από τους γονείς καθώς σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά έχουν την τάση να εξερευνούν το περιβάλλον και να αντιδρούν στην προσπάθεια περιορισμού των γονέων. Έτσι στην ηλικία των 3 ετώντα παιδιά έχουν  αρνητική στάση κυρίως προς τους ενηλίκους που αμφισβητούν την ελευθερία τους φροντίζοντάς τα συνεχώς και προστατεύοντάς τα. Σπάνια στρέφονται σε «ξένους» ενήλικους και ποτέ προς τα συνομήλικα παιδιά. Αν οι ενήλικοι βρουν λογικούς τρόπους να ενθαρρύνουν την ανεξαρτησία του παιδιού, οι δυσκολίες στις σχέσεις τους σύντομα μειώνονται. Αν όμως η υπερβολικά προστατευτική στάση των ενηλίκων συνεχιστεί, οδηγεί στην εδραίωση της άρνησης και του πείσματος και συχνά στη διατήρησή τους σε ολόκληρη την προσχολική ηλικία.

Υπάρχουν τρεις προσεγγίσεις θέσπισης ορίων-διαπαιδαγώγησης: η δημοκρατική, η επιτρεπτική και η αυταρχική.

Στη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση οι γονείς παρέχουν στα παιδιά ελευθερία μέσα σε όρια και προσπαθούν να επιλύουν τα προβλήματα που προκύπτουν μέσα από τη  συνεργασία και την υπευθυνότητα. Στην επιτρεπτική διαπαιδαγώγηση παρέχεται ελευθερία χωρίς όρια και η επίλυση των προβλημάτων γίνεται με την πειθώ, ενώ στο άλλο άκρο της αυταρχικής διαπαιδαγώγησης παρέχονται όρια χωρίς ελευθερία και τα προβλήματα λύνονται με τη χρήση της βίας.

Ανάμεσα λοιπόν στα δύο άκρα της αυταρχικής τιμωρίας και της ανεξέλεγκτης επιτρεπτικότητας υπάρχει η θετική πειθαρχία, υπάρχει η δυνατότητα να παραχωρείται στα παιδιά η ελευθερία της επιλογής μέσα όμως σε λογικά πλαίσια. Όταν οι γονείς θέτουν σταθερά όρια στα παιδιά, ασκούν έλεγχο με λογικό τρόπο και ταυτόχρονα είναι τρυφεροί, περιποιητικοί και υποστηρικτικοί, τότε τα παιδιά μεγαλώνουν έχοντας μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση και καλή προσαρμογή στα διάφορα κοινωνικά πλαίσια . Επομένως, ο σταθερός έλεγχος που δεν περιορίζει τις ευκαιρίες για πειραματισμό και επιτρέπει την αυθόρμητη έκφραση σχετίζεται και με την ανεξαρτησία του παιδιού.

Αποτελεσματική λοιπόν είναι η πειθαρχία που λαμβάνει υπόψη τη συναισθηματική ζωή του παιδιού, την καθημερινότητά του, τους στόχους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε παιδί στα διαφορετικά στάδια της ανάπτυξής του. Η πειθαρχία αποτελεί μέσο για την εκπλήρωση κάποιου σκοπού – της ανάπτυξης μίας ψυχικά υγιούς προσωπικότητας- και είναι τρόπος καθοδήγησης που θα πρέπει να εφαρμόζεται στο πλαίσιο μια σχέσης που διέπεται από σεβασμό, εμπιστοσύνη και τρυφερότητα.

Προτεινόμενοι τρόποι εφαρμογής πειθαρχίας:

  • Να δίνουν σαφείς οδηγίες και εντολές μιλώντας με τρόπο ευγενικό αλλά και κατηγορηματικό
  • Μία υπόδειξη κάθε φορά διατυπωμένη με συντομία και σαφήνεια
  • Να θέτουν δίκαια και σταθερά όρια
  • Όταν….. τότε…..π.χ. όταν διαβάσεις, τότε θα έχεις χρόνο να παίξεις (όχι: «αν δεν διαβάσεις δε θα παίξεις»)
  • Να μην απειλούν
  • Να προτείνουν λογικούς και κατάλληλους κανόνες
  • Να επαινούν και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία
  • Να ενθαρρύνουν τη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων
  • Να επαινούν τη συμμόρφωση και να τηρούν συνέπειες για τη μη συμμόρφωση
  • Να προσφέρουν ουσιαστική θετική προσοχή στο παιδί, να ακούνε το παιδί
  • Ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά, να επαινούν αμέσως την καλή συμπεριφορά

Τι μπορείτε να κάνετε όταν αγνοούνται τα όρια

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, αλλά χρειάζεται οι γονείς να δοκιμάζουν διάφορους τρόπους θέσπισης ορίων καθώς το κάθε παιδί έχει τη δική του προσωπικότητα.

Είναι φορές που θα αγνοήσει ο γονιός με σύνεση ανεπιθύμητες συμπεριφορές του παιδιού όπως όταν επαναλαμβάνει άσχημες λέξεις που άκουσε στο νηπιαγωγείο. Είναι όμως και φορές που είναι σημαντικό να πειθαρχήσει το παιδί, κι έτσι ο γονιός χρειάζεται να δείξει ότι εννοεί αυτό που λέει, μιλώντας με σταθερό τόνο φωνής, ακόμα και εκφράζοντας το θυμό του.

Με τα όρια τα παιδιά μαθαίνουν να είναι περισσότερο υπεύθυνα. Αντί λοιπόν της λέξης τιμωρίας μπορεί να χρησιμοποιείται η λέξη συνέπεια. Έτσι κάθε συμπεριφορά, κάθε επιλογή του παιδιού θα έχει μία συνέπεια, είτε θετική, είτε αρνητική. Για παράδειγμα, όταν το παιδί πετάει το φαγητό του στο πάτωμα κατά τη διάρκεια των γευμάτων αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι «εφόσον πετάς το φαγητό σου σημαίνει ότι έχεις χορτάσει και δε θες άλλο» και να πάρουμε το φαγητό από το τραπέζι. Έτσι το παιδί μαθαίνει ότι κάθε συμπεριφορά έχει και τη συνέπειά της.

Ένας άλλος διαχωρισμός της συνέπειας είναι η φυσική και η λογική. Στη φυσική συνέπεια  το παιδί μαθαίνει βιώνοντας τις άμεσες συνέπειες των αποφάσεών του. Για παράδειγμα εάν αρνείται να μπει στο λεωφορείο για να πάει σχολείο, η συνέπεια είναι ότι θα περπατήσει. Στη λογική συνέπεια το παιδί αποκαθιστά τη βλάβη που προκάλεσε. Για παράδειγμα εάν κλέψει το μαρκαδόρο του συμμαθητή του, επιστρέφει το κλεμμένο αντικείμενο.

Οι γονείς δεν αφήνουν συχνά τα παιδιά να βιώσουν τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους, αλλά παρεμβαίνουν για να τα προστατέψουν από την πραγματικότητα. Η δική σας δέσμευση λοιπόν σχετικά με τις εντολές είναι να αντέχετε αυτές τις στιγμές, να μην υποκύπτετε λόγω του υψηλού άγχους, να χαλαρώνετε και να διεκδικείτε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Σοφία Κουφοπούλου

Ψυχολόγος

Πηγή: www.psychologynow.gr

Τι πρέπει να τρώει το παιδί για καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο

Τι πρέπει να τρώει το παιδί για καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο.

Η σχολική περίοδος είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή των παιδιών μας και είναι σημαντικό να είναι αποδοτικά όχι μόνο για τον προφανή λόγο της επαγγελματικής τους αποκατάστασης. Το σχολείο είναι ο προθάλαμος της μετέπειτα ζωής τους όπου μαθαίνουν να συγκεντρώνονται, να πετυχαίνουν μικρούς στόχους, να θωρακίζουν τον εαυτό τους όσο το δυνατόν καλύτερα και να κοινωνικοποιούνται. Οι υψηλές επιδόσεις δεν έχουν να κάνουν με την βαθμοθηρία αλλά με την αυτοπεποίθηση του παιδιού για κάθε μικρή ή μεγάλη επιτυχία αλλά και την υιοθέτηση ενός μοντέλου ζωής που θα το ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή του.

Ως γονείς, έχουμε χρέος να τα βοηθήσουμε στον σχολικό στίβο όσο το δυνατόν καλύτερα. Πριν φτάσουμε στους συναισθηματικούς και ψυχολογικούς τρόπους που ενισχύουν την απόδοσή του, πρέπει να εστιάσουμε στους δύο πιο βασικούς παράγοντες που θα του δώσουν τα εφόδια για μια καλή σχολική σταδιοδρομία: τον ύπνο και τη διατροφή του! Ο ύπνος εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία του οργανισμού ενώ η διατροφή την θωράκιση τριών βασικών λειτουργιών του: την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, την επαρκή ενέργεια που χρειάζεται κάθε μαθητής και την ενίσχυση της μνήμης του.

Τροφές για περισσότερη ενέργεια

Εκτός από το να κοιμάται επαρκώς και τις σωστές ώρες, πρέπει μέσα από τη διατροφή του να εξασφαλίσουμε πως κάνουμε τα μέγιστα για να έχει ενέργεια ώστε να μην εξαντλείται γρήγορα. Ένα παιδί με αντοχές μπορεί να ανταπεξέλθει στους απαιτητικούς σημερινούς ρυθμούς και να αποδίδει με επάρκεια. Για καλύτερα αποτελέσματα, προτιμήστε τροφές που θα το κρατάνε σε εγρήγορση όλη μέρα, όπως:

Καλά βρασμένο αυγό
Φυστικοβούτυρο
Μαύρη σοκολάτα
Αποξηραμένα βερίκοκα
Πλιγούρι
Συκώτι
Εσπεριδοειδή
Όσπρια
Ηλιόσποροι

Εντάξτε στο πρωινό ή το καθημερινό του κολατσιό το φυστικοβούτυρο και το ταχίνι επάνω σε ψωμί ή ρυζογκοφρέτες και αφήστε στην τσάντα του μία πλάκα μαύρης σοκολάτας. Ένας χυμός από φρεσκοστυμμένο πορτοκάλι ή ένα μανταρίνι μπορούν να γίνουν καθημερινή συνήθεια, ενώ το μεσημέρι μία σαλάτα με πλιγούρι και ένα πιάτο όσπρια θα του δώσουν ενέργεια να συνεχίσει την μέρα του. Για περισσότερο σίδηρο, προτιμήστε ταχίνι και σουσάμι, ηλιόσπορους και συκώτι.

Τροφές που ενισχύουν την μνήμη.

Το να βοηθήσουμε στην τόνωση της μνήμης τους είναι εξίσου σημαντικό για την σχολική τους απόδοση. Τροφές με σύνθετους υδατάνθρακες και πλούσιες σε αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη Ε και τα πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, θα πετύχουν την ενίσχυση της μνήμης τους αλλά και τον σκοπό μας! Τέτοιες τροφές είναι οι εξής:

Αμύγδαλα και καρύδια
Δημητριακά ολικής άλεσης
Μήλα
Μπρόκολο
Παντζάρια
Ελαιόλαδο
Σολωμός και σαρδέλα
Δεντρολίβανο και τσάι του βουνού
Τζίνσενγκ και τζίνγκο μπιλόμπα

Πριν φύγει για το σχολείο ή αντί του βραδινού γεύματος, μπορεί να τρώει ένα μπολ με γιαούρτι και δημητριακά ολικής άλεσης ενώ ένα ενισχυμένο ρόφημα με τσάι του βουνού, λίγο δεντρολίβανο και τζίνσενγκ θα το βοηθήσουν να θυμάται καλύτερα. Μην ξεχνάτε να χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο και να μαγειρεύετε ψάρια με λιπαρά οξέα όπως ο σολομός και η σαρδέλα. Φροντίστε να υπάρχει ένα σακουλάκι με αμύγδαλα και καρύδια στην σχολική του τσάντα για όποτε τα χρειάζεται και μην ξεχνάτε να βάζετε στην σαλάτα του παντζάρια.

Τροφές για ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

Το να έχει ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, εκτός από την προφύλαξη της υγείας του, είναι πολύ σημαντικό και για έναν ακόμα λόγο: λιγότερες απουσίες στο σχολείο και άρα πιο ομαλή διδακτική χρονιά και λιγότερα μαθησιακά κενά. Οι βιταμίνες που θα ενισχύσουν το ανοσοποιητικό του παιδιού σας βρίσκονται σε όλες τις τροφές που προαναφέραμε, και ειδικά στα δημητριακά, το συκώτι, τους ξηρούς καρπούς, τα όσπρια, τα εσπεριδοειδή, τα ακόρεστα λιπαρά και τα αυγά. Επιπρόσθετα, εντάξετε στην εβδομαδιαία σας διατροφή τα εξής:

Μοσχάρι και αρνί
Γιαούρτι
Κρεμμύδι και σκόρδο
Ρέγκα και σκουμπρί
Βασιλικός πολτός
Αβοκάντο και ακτινίδια
Καρότα και πιπεριές

Ο ψευδάργυρος, πλούσιος σε κρέατα όπως το μοσχάρι και το αρνί, συνεργάζεται με την πρωτεΐνη που βρίσκεται στο κρέας και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα ενώ οι διατροφολόγοι συστήνουν μία ή δύο φορές την εβδομάδα σολομό, σαρδέλα, ρέγκα ή σκουμπρί. Τα καρότα και οι πιπεριές είναι, επίσης, είναι δύο απαραίτητα λαχανικά ενώ ο βασιλικός πολτός, τον οποίο βρίσκετε σε επιλεγμένα μαγαζιά και φαρμακεία, θα βοηθήσουν το παιδί να μην αρρωσταίνει.

Πηγή: athens-dayandnight.gr

Διαγράψτε τα «Όχι» και τα «Μη» όταν απευθύνεστε στα παιδιά

Διαγράψτε τα «Όχι» και τα «Μη» όταν απευθύνεστε στα παιδιά

 

Τότα Αρβανίτη-Παπαδοπούλου

Σχολική Σύμβουλος 23ης Περιφέρειας Π.Α.

Διδάκτωρ Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Αθηνών

M.A. in Education Πανεπιστημίου Lancaster

 

Σας έχω ακούσει πάρα πολλές φορές να παραπονιέστε γιατί είσαστε αναγκασμένοι/ες να λέτε, πολύ συχνά μέσα στη μέρα: «Όχι, μην το κάνεις αυτό!».

Γνωρίζω την ευθύνη σας να διδάξετε σωστά τα παιδιά σας και να τα κρατήσετε ασφαλή αλλά, πάλι, δεν είναι ευχάριστο να περνάτε τη μέρα νιώθοντας τόσο… αρνητικοί/ες. Και, φυσικά, δεν θέλετε να σας ταυτίσουν τα παιδιά με τα πρόσωπα που λένε μόνο «Όχι» και «Μη». 

Όταν έκανα το Μεταπτυχιακό μου στην Αγγλία, επισκεφθήκαμε με τους συμφοιτητές μου στο Lancaster ένα νηπιαγωγείο όπου η λέξη «Όχι» ήταν απαγορευμένη. Όταν στην αρχή το πληροφορήθηκα, ξαφνιάστηκα πολύ αλλά όταν παρέμεινα λίγο (τις επόμενες ημέρες πήγα και ξαναπήγα) διδάχτηκα πόσο σημαντικό πράγμα είναι οι «θετικές οδηγίες» για τα παιδιά.

Συνάδελφε και συναδέλφισσες,

Η πειθαρχία των παιδιών θα πρέπει να έχει καθοδηγητική μορφή και να μην προέρχεται από φράσεις ή εντολές που έχουν αρνητική χροιά, γιατί τότε δίνουμε λάθος μάθημα στα παιδιά. Οι φράσεις ή οι εντολές που έχουν αρνητική χροιά δεν συμφωνούν με τη διαδικασία της σκέψης των παιδιών (ειδικά των προνηπίων). Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί προσπαθεί να φτάσει κάτι εύθραυστο που βρίσκεται ψηλά και του φωνάζουμε: «Όχι! Μην το αγγίξεις!», τότε ζητάμε από το παιδί να κάνει μια αντίστροφη ενέργεια. Θα πρέπει να γνωρίζετε  πως η εντολή αυτή, είναι μια σύνθετη οδηγία για το παιδί, όσο απλή κι αν ακούγεται. Τα παιδιά στην ηλικία των 4-5 ετών μπορούν, συνήθως,  να ακολουθήσουν μια αντίστροφη διαδικασία που απαιτεί μόνο τρία βήματα.  Σκεφτείτε τώρα πόσα βήματα απαιτεί από το παιδί να κάνει, η φράση «Όχι! Μην το αγγίξεις!». Σε ελάχιστο χρόνο το παιδί θα πρέπει:

  1. Να ελέγξει μια παρόρμηση (πολύ δύσκολο)
  2. Να σταματήσει να κινείται
  3. Να σκεφτεί τι θα κάνει με το ήδη απλωμένο χέρι του
  4. Να κατεβάσει το χέρι του

Γελάτε; Μην βιάζεστε. Ας το ξαναδούμε πιο αναλυτικά και πιο επιστημονικά.

Έχετε αναρωτηθεί  γιατί ένα παιδί εξακολουθεί να κάνει αυτό που έχει βάλει στόχο, παρά του ότι του ζητάτε να σταματήσει; Για δύο λόγους. Θα σας τους πω εγώ κι ας τους γνωρίζετε. Πρώτον, δεν μπορεί να ελέγξει τις έντονες παρορμήσεις του γιατί ο μετωπιαίος λοβός του εγκεφάλου του δεν έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή του και, δεύτερον, το παιδί δεν μπορεί να ακολουθήσει ακόμα με επιτυχία όλα τα βήματα που απαιτεί μια αντίστροφη ενέργεια. Είναι τόσο απλό! Το παιδί δεν μπορεί ακόμη. Αυτό που του ζητάτε να κάνει, είναι πάνω από τις δυνατότητές του. Καλά, και τότε πώς διδάσκουμε πειθαρχία στα μικρότερα παιδιά (εγώ λέω σε ΟΛΑ τα παιδιά); Η απάντηση είναι: «Θα πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους, που να ταιριάζουν με τα χαρακτηριστικά των παιδιών αυτής της ηλικίας».

Ας ξαναπάρουμε το υποθετικό σενάριο από την αρχή. Το παιδί προσπαθεί να φτάσει κάτι εύθραυστο που βρίσκεται ψηλά. Αντί να του πείτε «τι να μην κάνει», πείτε του «τι να κάνει». Τι θέλετε να κάνει το παιδί που προσπαθεί να φτάσει αυτό το εύθραυστο αντικείμενο που βρίσκεται ψηλά; Μπορείτε να πείτε: «Κατέβασε γρήγορα  το χέρι σου κάτω!» Μια εντολή απλή, που δεν απαιτεί αντίστροφη ενέργεια. Η ελαφριά ένταση στη φωνή σας θα υπερισχύσει της παρόρμησης του παιδιού και θα σηματοδοτήσει την ύπαρξη κινδύνου.

Είναι, επίσης, σημαντικό να θυμόσαστε ότι οι φωνές είναι αντιπαραγωγικές για τη διδασκαλία σας. Με αυτό εννοώ πως, οι φωνές διδάσκουν τα παιδιά ότι για να λύσουμε ένα πρόβλημα, πρέπει να θυμώσουμε ή ότι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση που δεν μας αρέσει, είναι να βάλουμε τις φωνές και να γίνουμε αρνητικοί. Επί πλέον, οι φωνές δηλώνουν ότι είναι αποδεκτό να φωνάζει κανείς σε κάποιον μικρότερό του. Άλλωστε, όταν υπάρχουν πολλές φωνές στο σπίτι, το αντιλαμβανόμαστε στο σχολείο. Τα παιδιά που τους φωνάζουν στο σπίτι, είναι τα παιδιά που φωνάζουν στα άλλα παιδιά στο σχολείο.

Το ξέρω. Υπάρχουν φορές που, ως άμεση αντίδραση, στον κίνδυνο που κρύβει μια κατάσταση για την ασφάλεια κάποιου παιδιού, αναγκάζεστε να του φωνάξετε. Όμως, και πάλι, όταν λήξει ο συναγερμός, μην ξεχάσετε να καλέσετε κοντά σας το παιδί και να του πείτε: «Λυπάμαι που σου φώναξα, αλλά φοβήθηκα για την ασφάλειά σου». Στην καθημερινότητά σας, όταν δεν θα υπάρχει κάποιος κίνδυνος, δεν θα πρέπει να υπάρχουν και φωνές. Πείτε, απλώς, στα παιδιά σας τι θέλετε να κάνουν, με ύφος σοβαρό και πειστικό. Αν ακολουθήσετε αυτή την τακτική, σε λίγο καιρό, τα παιδιά θα μάθουν να ανταποκρίνονται σε ένα πιο θετικό τρόπο επικοινωνιακών ανταλλαγών.

Πριν το τέλος, θέλω να σας πω πως αυτό που έμαθα από το νηπιαγωγείο στο Lancaster είναι φράσεις όπως: «Άφησε κάτω το πινέλο» (αντί «Μην αρπάζεις το πινέλο από τον συμμαθητή σου»), «Μπες μέσα» (αντί «Μην τρέχεις έξω»), «Τις κηρομπογιές τις χρησιμοποιούμε πάνω στο χαρτί» (αντί «Μην ζωγραφίζεις το τραπέζι σου με τις κηρομπογιές»),  «Μιλάτε χαμηλόφωνα» (αντί «Μην φωνάζετε»), «Να είσαστε ευγενείς μεταξύ σας» (αντί «Μην τσακώνεστε μεταξύ σας»).

Τι λέτε; Θα δοκιμάσετε κι εσείς να μιλάτε στα παιδιά σας με άμεσο και θετικό τρόπο; Πιστέψτε με, Αξίζει!

Σχολική φοβία

Όταν το άγχος για το σχολείο γίνεται σχολική φοβία: 

Μερικοί τρόποι για να βοηθήσουμε τα παιδιά να την ξεπεράσουν.

Τότα Αρβανίτη-Παπαδοπούλου

Σχολική Σύμβουλος 23ης Περιφέρειας Π.Α.

Διδάκτωρ Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Αθηνών

M.A. in Education Πανεπιστημίου Lancaster

Η σχολική φοβία, η σχολική αποφυγή και η άρνηση του σχολείου είναι όροι που περιγράφουν μια αγχώδη διαταραχή των παιδιών, η οποία εκφράζεται με έναν παράλογο, επίμονο φόβο για το σχολείο.

Τα παιδιά που έχουν σχολική φοβία δυσκολεύονται να αποχωριστούν τους γονείς τους και είναι συνήθως παιδιά ανασφαλή και ευαίσθητα, που δεν μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Το άγχος τους είναι εμφανέστατο και, πολλές φορές,  αρκεί και μόνο η σκέψη του σχολείου για να παρουσιάσουν παθολογικά συμπτώματα. Τα παιδιά που βρίσκονται στη «ζώνη υψηλού κινδύνου» για να αποκτήσουν σχολική φοβία είναι: τα μοναχοπαίδια, το μικρότερο στη σειρά παιδί ή τα παιδιά με χρόνιες ασθένειες.

Οι γονείς των παιδιών με σχολική φοβία, είναι συνήθως προσεκτικοί και στοργικοί, αλλά και υπερπροστατευτικοί –τις περισσότερες φορές – γεγονός που στερεί από τα παιδιά τους την αναγκαία αυτοπεποίθηση.

Πολλά από τα παιδιά προσχολικής ηλικίας κάποια στιγμή αντιδρούν στο να πάνε στο σχολείο. Κάτι τέτοιο θεωρείται απολύτως φυσιολογικό. Αντίθετα, τα παιδιά με σχολική φοβία, αντιδρούν συστηματικά και με κάθε ευκαιρία να πάνε στο σχολείο και χάνουν πολλές ημέρες το χρόνο μακριά από την τάξη. Γενικά, αν το παιδί παρουσιάζει παράλογο άγχος (χωρίς συγκεκριμένη αιτία), είναι μελαγχολικό, φοβισμένο, και επικαλείται συχνά ότι αισθάνεται άρρωστο για να πάει στο σχολείο, οι γονείς θα πρέπει να ασχοληθούν σοβαρά με αυτό το θέμα.

Τα συμπτώματα της σχολικής φοβίας είναι:

  • Συχνοί στομαχόπονοι και άλλα συμπτώματα όπως ναυτία, εμετός, διάρροια, ή πονοκέφαλοι, τα οποία δεν μπορούν να αποδοθούν σε ασθένεια
  • Προσκόλληση, νεύρα και πανικός, όταν πρόκειται να αποχωριστεί τον γονέα
  • Φόβος για το σκοτάδι ή στο ενδεχόμενο να μείνει μόνος/η σε ένα δωμάτιο
  • Δυσκολία για να πάει για ύπνο ή συχνοί εφιάλτες
  • Διάθεση να μεγαλοποιεί τους φόβους του με τα ζώα, με τα τέρατα κλπ.
  • Έμμονες σκέψεις για την ασφάλεια του εαυτού του/της και των άλλων.

Οι αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν τα συμπτώματα της σχολικής φοβίας είναι «αιτίες προερχόμενες από το οικογενειακό περιβάλλον» ή «αιτίες προερχόμενες από το σχολικό περιβάλλον»:

Αιτίες προερχόμενες από το οικογενειακό περιβάλλον:

Το παιδί μπορεί:

  • Να βιώνει μια αλλαγή στα πλαίσια της οικογένειας όπως, μετακόμιση, αρρώστια κάποιου μέλους της οικογένειας, διαζύγιο, θάνατο, κατάθλιψη ή οικονομικά προβλήματα
  • Να απολαμβάνει την αποκλειστικότητα της προσοχής ενός γονέα
  • Να υφίσταται τις επιρροές ενός υπερπροστατευτικού γονέα, που του ενισχύει την ιδέα ότι, μόνο κοντά του, το παιδί είναι ασφαλές
  • Να είναι φοβισμένο για μια επικείμενη τραγωδία στο σπίτι
  • Να φοβάται ότι αν λείψει από το σπίτι, ένας από τους ενήλικες στην οικογένεια θα βλάψει ένα άλλο μέλος της οικογένειας
  • Να φοβάται ότι μια πιθανή καταιγίδα, πλημμύρα ή φωτιά, μπορεί να βλάψουν το σπίτι και την οικογένειά του.

 Αιτίες προερχόμενες από το σχολικό περιβάλλον:

 Το παιδί μπορεί:

  • Να φοβάται την κριτική ή την τιμωρία από τον εκπαιδευτικό
  • Να φοβάται τις φτωχές επιδόσεις του, σε σχέση με τα άλλα παιδιά, στις δραστηριότητες μέσα στην τάξη
  • Να φοβάται συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως το τραγούδι, ή το να τρώει μαζί με τα άλλα παιδιά
  • Να φοβάται πως θα έχει προβλήματα με την τουαλέτα
  • Να παρουσιάζει δυσανεξία σε συγκεκριμένα υλικά ή αντικείμενα όπως, η μοκέτα, η μυρωδιά των καθαριστικών κλπ.

Συνήθως, η σχολική φοβία, αν αντιμετωπιστεί άμεσα, διαρκεί για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα όταν η οικογένεια συνεργάζεται με το σχολείο. Σε κάθε ανάλογο θέμα, τα βήματα είναι:

  • Να διαπιστώσουμε το πρόβλημα
  • Να ανακαλύψουμε τις αιτίες που προκαλούν τη δυσκολία στο παιδί
  • Να συνεργαστούμε με τους ειδικούς, αν χρειαστεί, για να εξαλείψουμε το πρόβλημα

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, ως εκπαιδευτικοί;

  • Να ζητήσουμε από το γονέα να απευθυνθεί σε γιατρό, για να επιβεβαιώσουμε ότι τα συμπτώματα δεν προέρχονται από κάποια ασθένεια π.χ. ίωση
  • Να προσπαθήσουμε να μιλήσουμε με το παιδί για να διερευνήσουμε τους λόγους για τους οποίους δεν θέλει να έρχεται στο σχολείο
  • Αν ο γονέας απευθυνθεί σε ψυχολόγο, να συνεργαστούμε μαζί του για την από κοινού αντιμετώπιση της δυσκολίας του παιδιού
  • Αν η αιτία προέρχεται από το σχολικό περιβάλλον, να προσπαθήσουμε να εξαλείψουμε το εκλυτικό ερέθισμα (το ερέθισμα που προκαλεί την αντίδραση του παιδιού)
  • Να βοηθήσουμε το παιδί να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, ανακαλύπτοντας τα δυνατά του σημεία και προσφέροντάς του τις ευκαιρίες να διακριθεί
  • Να προσπαθήσουμε να διακρίνουμε ποιες δραστηριότητες απολαμβάνει το παιδί και ποιες του προκαλούν άγχος
  • Να διαβάσουμε παραμύθια με περιεχόμενο που θα ενθαρρύνει το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του
  • Να ζητήσουμε από την οικογένεια, να συνοδεύει το παιδί στο σχολείο – για όσο χρειάζεται – ο γονέας που μπορεί να ελέγξει καλύτερα την ανησυχία του, όταν το αφήσει στο σχολείο (στην περίπτωση υπερπροστατευτικών γονέων)

Να ενημερώσουμε τη Σχολική Σύμβουλο και να ζητήσουμε την παρέμβασή της, αν χρειάζεται.